█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

Średniej wielkości krzew liściasty pospolicie występujący w lasach i tworzący tam warstwę podszytu leśnego, ale też czasami uprawiany w charakterze rośliny ozdobnej. Szczególnie efektownie prezentuje się zimą, gdy jego bezlistne, ciemnoczerwone gałęzie wyróżniają się kolorystycznie z otoczenia. Liście, jak u innych dereni, posiadają łukowatą i mocno wytłoczoną nerwację. Jesienią przebarwiają się one na piękny kolor czerwonego wina. Tworzone obficie białe, baldachowate kwiatostany w odróżnieniu od derenia jadalnego zakwitają dopiero po rozwinięciu się liści. Dekoracyjny walor posiadają również małe, błyszcząco granatowoczarne owoce derenia świdwy. Poza kolorem różnią się one od pestkowców derenia jadalnego tym, że są trujące.

Jedyny rodzimy gatunek derenia w Polsce. Posiada odmianę ozdobną 'Variegata', charakteryzującą się biało obrzeżonymi liśćmi.

Występowanie / Zastosowanie Zasięg. Cała Europa za wyjątkiem jej północnej części, na wschodzie sięga aż do Bajkału (gatunek euro-syberyjski). Biotop. Pospolity na całym niżu i w niższych partiach gór. Rośnie głównie w okolicach brzegów rzek, gdzie tworzy nadrzeczne gęstwiny, na skrajach widnych i wilgotnych lasów liściastych i mieszanych, w zadrzewieniach śródpolnych, na wilgotnych łąkach itp. Preferencje. Gatunek mało wymagający, higrolubny, rosnący najlepiej na glebach luźnych i wapiennych, preferujący półcień, bardzo odporny na mróz i suszę. Długość życia i tempo wzrostu. Krzew szybko rosnący. Zastosowanie. Leśny krzew sadzony czasem w parkach i ogrodach jako roślina ozdobna. Dobrze utrwala glebę poprzez licznie tworzone odrośla korzeniowe dlatego jest stosowany w rekultywacji (zwłaszcza terenów nadwodnych). → Ze względu na swoje atrakcyjne zimą, ciemnoczerwone gałęzie, dereń świdwa jest często sadzony w parkach i w ogrodach.

Pokrój Średniej wielkości, gęsto ugałęziony krzew liściasty (bardzo rzadko małe drzewo do 5-7m wysokości). Rozmiary. Wysokość 2-4(5)m. Średnica pnia 0.05-0.08(0.12)m. Szczegóły pokroju. Niezbyt wysoki krzew liściasty, wykazujący tendencję do znacznego rozrastania się wszerz. Jego pokrój jest zwykle kształtowany przez przycinanie, bez tego bywa miotlasty i nieregularny. Gałęzie niezbyt grube, początkowo ukośnie wzniesione, na końcach zwieszające się często do ziemi.   Korzenie System korzeniowy płytki i rozległy, wytwarzający intensywnie odrośla korzeniowe, dobrze znoszący przesadzanie. Przewisające się gałęzie przy zetknięciu z ziemią często zakorzeniają się.

Kora / Pędy i pąki Kora. Na młodych gałęziach ciemnoczerwona do brązowawoczerwonej, gładka i błyszcząca, z czasem staje się szarobrązowa i chropowata, nigdy nie jest jednak głęboko spękana. Młode pędy cienkie i proste, spłaszczone w węzłach, od strony zacienionej zielonkawoszare, od nasłonecznionej - czerwone, w zimie przybierają charakterystyczny, ciemnoczerwony kolor, początkowo są krótko owłosione, z czasem łysieją. Pąki wąskolancetowate, nie posiadają łusek okrywających, ciemnoczerwone lub brunatne, boczne luźno przylegające do pędu, wierzchołkowe większe od bocznych. Młode gałęzie derenia świdwy przybierają zimą charakterystyczny, ciemnoczerwony kolor (→). Wąskolancetowate pąki luźno przylegają do pędu. Nie posiadają one łusek okrywających (→→).

  Liście

Blaszkowate, pojedyncze. Blaszka szeroko eliptyczno lub jajowata, zaostrzona, długości do 4-8(10)cm (liście szczytowe większe od niżej położonych, na mocnych pędach mogą nawet znacznie przekraczać 10cm długości), całobrzega, obustronnie zielona (jednak od spodu nieco jaśniejsza), bardzo lekko i rzadko owłosiona, bez kępek włosków w kątach nerwów (różnica w stosunku do derenia jadalnego), jej charakterystyczną cechą jest łukowata nerwacja z 3-5(6) parami jasnych, mocno wystających od spodu nerwów. Ustawienie: naprzeciwległe na ok. 1cm, rynienkowatych ogonkach. Okres występowania: IV-X. Liście rozwijają się około połowy kwietnia, wraz z zawiązkami kwiatów. Jesienią przebarwiają się na bardzo efektowny kolor czerwonego wina (czasami też na jaskrawoczerwono lub czerwonobrązowo).

	← Charakterystyczną cechą liści dereni jest ich łukowata, mocno wytłoczona nerwacja.
	↓ Jesienią liście przybierają kolor czerwonego wina.	↓ Liście odmiany ozdobnej 'Variegata' są nieregularnie biało obrzeżone.

  Kwiaty

Obupłciowe, owadopylne, zebrane na końcach pędów po 20-50 sztuk w gęste, owłosione, baldachowate kwiatostany o średnicy 5-8cm. Pojedyncze kwiaty drobne, posiadają podwójny, 4-krotny okwiat. Płatki korony białe, wąskolancetowate, długości 4-6mm, słupek kubkowaty (zalążnia dolna), 4 pręciki osadzone na kremowobiałym dysku. Okres kwitnienia: V-VI(VII) (po pełnym rozwinięciu się liści - istotna różnica w stosunku do derenia jadalnego!).
█ Dereń świdwa czasami zakwita powtórnie w jesieni.

← W odróżnieniu od derenia jadalnego, kwiaty derenia świdwy są białe i zakwitają dopiero po rozwinięciu się liści. ↓ Kwiaty posiadają 4-krotny okwiat, długie pręciki i wyraźny dysk miodnikowy.

  Owoce i nasiona

Kuliste, (granatowo)czarne pestkowce o średnicy 5-8mm (wielkości ziarna grochu), umieszczone na czerwonych szypułkach. Zawierają w środku dwie kuliste pestki otoczone soczystym miąższem. Są trujące dla człowieka, natomiast chętnie zjadane przez ptaki. Okres dojrzewania owoców: VIII(IX).

→ Owoce derenia świdwy to kuliste, granatowoczarne pestkowce wielkości ziarna grochu.

  Drewno

Zróżnicowane na biel i twardziel, drobnowłókniste, ciężkie, twarde i mocne, giętkie, trudno łupliwe, ze względu jednak na niewielkie rozmiary nie znajduje większego zastosowania.

  Galeria zdjęć

Zobacz galerię...

Początek strony

MOJEDRZEWA.PL

Copyright © 2006-2024 by Piotr Gach

Zobacz też:
Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych
Tomasz Niechoda, Janusz Korbel -
Drzewa Białowieskiego Parku Narodowego
Monumental Trees
Konkurs Drewno jest wspaniałe (Nadleśn. Łopuchówko)