█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

Nieduże drzewo liściaste przeważnie o krótkim pniu i dość szerokiej, okrągławej koronie. Owoce morwy białej, podobnie jak u innych gatunków tego rodzaju, są zebrane w niewielkie owocostany przypominające jeżyny. Są one wprawdzie jadalne, ale ich mdły smak jest gorszy niż u większości pozostałych morw. Dlatego też morwa biała, w odróżnieniu od np. czarnej i czerwonej, rzadko bywa uprawiana jako drzewo owocowe, częściej natomiast znajduje zastosowanie jako roślina ozdobna lub służąca do skarmiania larw jedwabników morwowych (z ich kokonów produkuje się jedwab). Liście morwy białej mają bardzo zmienną formę - zazwyczaj nawet na jednym osobniku można znaleźć dwa ich rodzaje: klapowane i bezklapowe (jest to przykład tzw. heterofilii występującej u niektórych roślin). Jesienią przebarwiają się one na niezwykle efektowny, jaskrawożółty kolor, co obok owoców stanowi największy walor dekoracyjny drzewa. Uprawa morwy białej w jej ojczyźnie, czyli w Chinach sięga 4500 lat; do Europy drzewo to zostało sprowadzone wraz z jedwabnikami w XI wieku.

Praktycznie jedyny uprawiany w Polsce gatunek morwy. Roślina bardzo zmienna. Do najczęściej spotykanych odmian ozdobnych należy odm. zwisająca 'Pendula'.

  Występowanie

Zasięg. Chiny. W Europie uprawiana przede wszystkim na obszarach o cieplejszym klimacie, w tym głównie w regionie śródziemnomorskim. Biotop. Zadrzewienia śródpolne, zarośla. Gatunek miejscami dziczejący. Preferencje. Drzewo o minimalnych wymaganiach glebowych, światło- i ciepłolubne, stosunkowo wrażliwe na mróz, odporne natomiast na zanieczyszczenia powietrza (dobrze sprawdza się w miastach). Długość życia i tempo wzrostu. Drzewo o średniej długości życia, szybko rosnące. Osiąga wiek 200-300 lat. Przez pierwsze 40-50 lat tempo wzrostu jest duże, potem znacznie spada.
█ Wg przewodnika Pacyniaka z 1992 r. najstarsza w Polsce morwa biała rośnie w Sulechowie (woj. lubuskie) i liczy około 260 lat (patrz też punkt Wybrane okazy).

  Zastosowanie

Główne zastosowanie morwy białej polega na wykorzystaniu jej liści jako pokarmu dla larw jedwabnika morwowego, z którego kokonów wytwarza się jedwab. Owoce morwy białej nie są tak smaczne jak innych gatunków, dlatego drzewo to sadzi się raczej jako ozdobne niż owocowe. Ze względu na dużą tolerancję na przycinanie morwa biała jest czasami stosowana do budowy żywopłotów.

  Pokrój / Korzenie

Pokrój. Niewielkie drzewo liściaste o krótkim pniu i okrągławej koronie. Dość często występuje też w formie krzewiastej.
Rozmiary. Wysokość 10-15m. Średnica pnia 0.6-0.8(1)m.
█ Najgrubsza (i równocześnie najstarsza) w Polsce morwa biała rośnie w Sulechowie w woj. lubuskim. Obwód pnia tego drzewa wynosi 4.44m (Φ 1.41m) (PG+KW, 2014), a jego wysokość jest równa 14.2m (PG+KW, 2014, laser). Morwa ta jest najgrubsza nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie! Więcej informacji na temat rekordowych drzew - patrz dodatek Rekordy.
Szczegóły pokroju. Pień krótki i krępy, często krzywy lub pochylony. Korona okrągława, stosunkowo szeroka (jednak nie tak bardzo jak u morwy czarnej), gęsta. Konary rosochate, rzadko rozstawione, dość grube przy tym jednak łamliwe.
System korzeniowy rozłożysty, dosyć głęboki. Korzenie kruche i delikatne (uważać przy przesadzaniu!).

Morwa biała to niewielkie, nisko rozgałęzione drzewo liściaste o krótkim pniu i okrągławej koronie. Stare morwy mogą przyjmować bardzo malowniczy pokrój.

  Wybrane okazy

█ Morwa biała w Sulechowie. Wg tablicy informacyjnej umieszczonej pod drzewem, jest to najokazalsza morwa w Europie. Drzewo rośnie na skwerze przy ul. Poznańskiej w Sulechowie w woj. lubuskim. Mierzy ono 14.2m (PG, 2014, laser) wysokości, a jego pień ma obwód równy 4.44m (Φ 1.41m) (PG+KW, 2014). Wiek drzewa, wg C. Pacyniaka, szacuje się na ok. 250 lat. Stan zdrowotny morwy nie jest już najlepszy; posiada ona wypróchniały pień z dużą dziuplą w środku oraz mocno przerzedzoną w wierzchołkowej części koronę. Na szczęście ubytek w pniu jest zabezpieczony siatką, a całe drzewo jest ogrodzone.

Rekordowa morwa biała w Sulechowie. Pod drzewem Katarzyna Węgrzyn.

↓ Młoda kora morwy białej, podobnie jak pędy i liście, wytwarza sok mleczny.   Kora Ciemnoszara do brunatnoczerwonej, z podłużnymi, łukowatymi bruzdami, uszkodzona (zwłaszcza młoda) wydziela obficie biały sok mleczny. → Brunatnoszara korowina morwy białej jest podłużnie, łukowato bruzdowana.

Pędy i pąki Młode pędy proste i cienkie, obłe, początkowo oliwkowozielone i lekko omszone, z czasem żółtawoszare i łysiejące, wydzielają sok mleczny. Drzewo tworzy liczne odrośla od pnia i konarów. Odroślowe gałęzie wyrastają zazwyczaj w okolicach wcześniej uszkodzonych miejsc (np. obciętych gałęzi). Pąki drobne, szerokostożkowate do kulistych, brązowawe. Pąków szczytowych brak. → / →→ Pędy morwy białej wydzielają sok mleczny. Prawie kuliste pąki mają brązowawy kolor.

Dwojakiego rodzaju liście (tu: bezklapowe i klapowane) występujące na tym samym osobniku stanowią przykład heterofilii. Liście morwy białej należą do najpiękniej przebarwiających się jesienią.   Liście Blaszkowate, pojedyncze. Blaszka o bardzo zmiennym kształcie, w ogólnym zarysie jajowata, bezklapowa lub z 3-5 niesymetrycznymi, często bardzo głębokimi klapami, długości 6-18cm. Bezklapowe liście przypominają lekko wydłużone liście lipy, posiadają sercowatą i często niesymetryczną nasadę (rzadziej zaokrągloną) oraz zaostrzony wierzchołek, na brzegu są grubo i dość głęboko nieregularnie piłkowane, z góry ciemnozielone, bardzo mocno błyszczące, nagie, od spodu matowe, z kępkami białych włosków tylko na głównych nerwach. Blaszka w dotyku wydaje się bardziej cienka i delikatna niż u morwy czarnej. Ustawienie: skrętoległe na 1.5-2cm ogonkach. Ogonki owłosione, z góry rynienkowate, wydzielają sok mleczny. Okres występowania: V-X. Morwy są jednymi z najpóźniej rozwijających liście na wiosnę drzew; pojawiają się one zwykle dopiero nieco przed połową maja. Na początku października liście przebarwiają się bardzo efektownie, przybierając intensywnie jaskrawożółty kolor. Opadają przez cały październik. █ Liście morwy białej są czułe na niewielki nawet mróz, po którym masowo czernieją i opadają.

Kwiaty Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie (rzadziej dwupiennie), wiatropylne. Kwiaty męskie zebrane w kotkowate kwiatostany wyrastające w kątach liści. Kotki jasno(żółto)zielone, podłużne, dosyć krótkie - długości 3-7cm, zwisające na szypułkach. Kwiaty żeńskie w bardzo krótkich (poniżej 2cm), główkowatych i pękatych, zwykle wzniesionych kwiatostanach. Pojedyncze kwiaty żeńskie drobne i niepozorne, czterokrotne, z dwoma wystającymi, pierzastymi znamionami. Okres kwitnienia: V-VI (wraz z rozwojem liści). Obfite kwitnienie rozpoczyna się w połowie maja. → / →→ Kwiaty męskie morwy białej są zebrane w dość krótkie, kotkowate kwiatostany (po lewej młode kwiatostany przed zakwitniściem w drugiej połowie kwietnia).

Więcej...   Owocostany morwy białej mają zmienny kolor. Są one jaśniejsze niż u morwy czarnej, ale wbrew nazwie wcale nie muszą być białe.   Owoce i nasiona Małe orzeszki (dokładniej niełupki) otoczone mięsistymi listkami okwiatu i zebrane po kilkadziesiąt sztuk w niewielkie, osadzone na szypułkach, jajowato-owalne lub walcowate owocostany (rzadki przypadek owoców rzekomych). Owocostany te kształtem i rozmiarami przypominają jeżyny. Mają one długość 1-2(3)cm, a ich kolor wbrew temu, co sugeruje nazwa, rzadko bywa biały. Początkowo rzeczywiście są one białe, jednak z biegiem czasu przeważnie (choć nie zawsze) ciemnieją przybierając bladoróżowe zabarwienie, a czasami stają się purpurowe czy nawet niemal czarne. Owoce są bardzo soczyste i jadalne, jednak ich mdły smak jest gorszy niż u innych morw (nie przeszkadza to ptakom, które chętnie je zjadają). Okres dojrzewania owoców: VII-VIII. Owoce dojrzewają bardzo szybko i od razu masowo opadają. W miastach stanowią one pewien problem, ponieważ zaśmiecają chodniki, a także plamią je swoim wydzielanym obficie i, powiedzmy to sobie otwarcie, niezbyt przyjemnie pachnącym sokiem.

Więcej...     Drewno Zróżnicowane na bardzo wąski, żółtawobiały biel i ciemnożółtobrązową twardziel, posiada ładne, drobne słoje, jest średnio ciężkie i twarde, ze wzgledu na dobre właściwości mechaniczne (m.in. łatwość obróbki) używane w stolarstwie. → / →→ Twardziel starych drzew morwy białej przybiera piękny, ciemnoczerwonobrązowy kolor.

  Galeria zdjęć

Zobacz galerię...

Początek strony

MOJEDRZEWA.PL

Copyright © 2006-2024 by Piotr Gach

Zobacz też:
Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych
Tomasz Niechoda, Janusz Korbel -
Drzewa Białowieskiego Parku Narodowego
Monumental Trees
Konkurs Drewno jest wspaniałe (Nadleśn. Łopuchówko)